Kondilomi, papilomi, warts, polne bradavice, sve su imena za veoma neprijatnu virusnu i polno prenosivu bolest. Veoma su neprijatni zbog teškog liječenja, gotovo nemogućnosti da se potpuno uklone, kao i mogućnosti da pređe u kancer, piše Stetoskop.
Uzrok nastanka
HPV (Humani Papiloma Virus) izaziva ovu bolest prianjajući za epitelne ćelije kože i sluzokože najčešće genitalnog regiona (vagine, anusa i penisa, rjeđe kože testisa). Virus cio svoj životni ciklus završava na površini sluzokože pa se ne može dijagnostikovati analizom krvi. Postoji preko 80 identifikovanih papiloma virusa koji prouzrokuju nekoliko različitih vrsta bradavica kod ljudi: kožne, plantarne, ravne i laringealne papilome a 30 izaziva polne kondilome. Klasifikovani su po brojevima i većina je bezazlena po pitanju prelaza u rak.
HPV-16, 18, 31, i 45 stvaraju ravne i skoro nevidljive bradavice koje mogu postati maligne dok HPV-6 i 11 predstavljaju najčešće uzročnike kondiloma, lako su uočljivi i ne izazivaju rak. Smatra se da prelaz kondiloma u rak zahtijeva prisustvo drugih štetnih faktora kao što su zaraženost herpes simpleks virusom, loš imunološki status i pušenje. Vrijeme inkubacije, dakle vrijeme od infekcije do pojave bradavice može trajati od mesjec do godinu.
HPV se prenosi seksualnim putem čak i blagim dodirom dvije sluzokože, kao i vertikalnom transmisijom sa majke na dijete gdje novorođenče često biva inficirano i dobija laringealne papilome (kondilomi u grlu). Osim polnih sluzokoža u teoriji su opisani i kondilomi na usnama i u usnoj duplji kao posljedica oralnog seksualnog odnosa sa zaraženom osobom ali je ova pojava u praksi dosta rijetka. Moguće je i širenje kondiloma po tijelu, tj. prenošenje virusa sopstvenim rukama sa svojih bradavica na neinficirana mjesta. Smatra se da osoba koja je jednom zaražena kondilomima nikada ne može potpuno da se oslobodi virusa već samo poslije lečenja gubi manifestacije istog, dakle virus je prisutan ali celularna imunost mu ne dozvoljava da se ispolji u vidu bradavica.
Klinička slika
Nalaze se najčešće u anogenitalnoj regiji, kod muškaraca na prepucijumu, frenulumu, sulcusu coronariusu penisa, na orificijumu uretre (otvor uretre) a kod homoseksualaca na penisu, anusu i donjem dijelu rektuma (dokle dospijeva polni organ pri penetraciji). Kod žena se najčešće nalaze na zadnjem zidu vestibuluma vagine, velikim i malim usnama, perineumu, rjeđe u vagini i portio vaginalis uteri.
To su obično mekane, izdužene papilomatozne tvorevine, često na peteljci, sa karfiolastom površinom, bjeličaste ili ružičaste boje. Moguća je sekundarna infekcija, maceracija i krvavljenje, kada se osjeća specifičan miris. U početku su mali, kasnije mogu narasti i biti vrlo voluminozni.
Preobražaj kondiloma u rak grlića materice najčešći je kod žena kojima ova bolest i zadaje najviše problema zbog teške pristupačnosti bradavica za liječenje, inficiranosti kanala kroz koji prolazi beba i činjenice da posto su kondilomi bezbolni dugo budu neprimijećeni u dubini vagine.
Dijagnoza
Postavlja se na osnovu kliničke slike, histoloških, ultrastrukturnih i imunoloških ispitivanja.
Liječenje
Liječenje kondiloma je individualno. Može biti iscrpljujuće i dugotrajno, nerijetko uključuje hiruršku intervenciju, a može biti i kratko i bezazleno. Ako se bradavice nalaze na površini polnih organa i ako nijesu veće od zrna graška moguće ih je liječiti tzv. krioterapijom odnosno “spaljivanjem” tečnim azotom. Ova metoda je bezbolna i ponavlja se na svaka 3-4 dana do nestanka bradavica kada se radi test sirćetnom kiselinom radi provjere preostalih mikrolezija. Nekada je dovoljno 2-3 puta otići na terapiju tečnim azotom i sve promjene nestanu a nekada liječenje potraje i do godinu, pa se savjetuje apstinencija od svakog polnog kontakta tokom liječenja jer bilo koje trenje inficiranog mjesta dovodi do rasipanja virusa.
Metoda za nešto upornije, takođe spoljne kondilome je 0.5% rastvor podophilotoxina (podomin), tečnosti koja se stavlja na bradavicu. Koriste se i rastvori trihlorsirćetne kiseline kao i 5-fluoracil krem. Laser je dobar metod kojim se uglavnom rješavaju unutrašnji kondilomi -vaginalni i rektalni.
Sve navedene metode liječe samo manifestacije HPV a ne bave se uzrokom, samim virusom. Novija istraživanja su u smjeru pravljenja vakcine i korisćenja interferona lokalno u terapiji kondiloma.
S obzirom da obolijevaju uglavnom mlade osobe, veoma je važno da bez obzira koju od navedenih metoda liječenja primenimo, ne dolazi do značajnijeg oštećenja tkiva i da je reproduktivna funkcija potpuno očuvana. Kondilomi se često nalaze kod trudnica i tada pokazuju ubrzano širenje, zbog pada imuniteta i drugih okolnosti pogodnih za širenje infekcije. Liječenje mora da se sprovodi u toku graviditeta, bez obzira na starost trudnoće. Tokom cijele trudnoće moguće je raditi laserske vaporizacije kondiloma vagine i vulve, a u slučaju izraženih promjena i grlića materice. Ukoliko na grliću materice nema ozbiljnijih kondilomatoznih promena, koje nemaju tendenciju brzog širenja, laserska vaporizacija grlića materice radi se 15-20 dana prije termina porođaja, bez rizika za majku i plod.
