Na koncertu održanom u četvrtak veče na Velikoj sceni CNP-a, crnogorski simfoničari, predvođeni maestrom Grigorijem Kraskom, premijerno su izveli „Koncert za violinu i orkestar” austrijskog kompozitora Albana Berga, i po drugi put „Simfoniju br.1“ u c-molu, op. 68 Johanesa Bramsa. Solističku dionicu u Bergovom koncertu tumačio je koncertmajstor Crnogorskog simfonijskog orkestra Marko Radonić, koji se školovao na Univerzitetu za muziku i lijepe umjetnosti u Beču.
Sjećanje na anđela
Posljednje, a ujedno i najizvođenije instrumentalno djelo „Koncert za violinu i orkestar” Berg je napisao 1935. Odrednicom „sjećanje na jednog anđela“ autor sugeriše latentu programnost, pišući omaž Manoni Gropijus, preminuloj osamnaestogodišnjoj ćerki svoje prijateljice, slikarke i kompozitorke Alme Maler. U djelu je sumiran cjelokupan rad i stil Berga, koji je uz Šenberga i Veberna (Druga bečka škola) predstavnik muzičke avangarde. U koncertu je u najvećoj mjeri primijenjen dodekafonski princip komponovanja (atonalni jezik), dok povremeni segmenti tonalnosti sugerišu na uzore poput J. S. Baha („muzički kriptogram“, tj. motiv B-A-C-H, zatim kantata BWV 60 „O, Vječnosti, ti gromovita riječi” i citat luteranskog korala „Dosta je“), kao i pozivanje na nacionalni stil kroz korušku (južna Austrija) folklornu melodiju. Berg odstupa od standardne trostavačne koncepcije koncerta, pišući dvostavačno djelo, čije stavove u formalnom smislu binarno organizuje.
Maestro Krasko pažljivo je slijedio putanju Berga, koja je od prvog stava (koji reprezentuje život), vodila prema tragičnom vrhuncu i preobraženju na samom kraju. Uz orkestar, Marko Radonić je na tom putu vrlo dirljivo otkrivao detalje „priče“ i iskazao izuzetan senzibilitet u predstavljanju širokog spektra emocija od poetskog sanjaranja, preko plesnog zanosa, sve do neizdržive tjeskobe i bola ostavljajući nas na kraju u razmišljanju o vječitoj misteriji koja se odnosi na život poslije smrti. On je vrlo elokventno, izražajno, artikulisano, intonacijski i tehnički stabilno, tumačio i sublimirao zamisli Berga. Njegovo manevrisanje intenzitetom i bojom tona bivalo je jako cjelishodno i kretalo se od prozračnosti i treperavosti, do izuzetne gustine i zvučne zatamnjenosti. Kvaliteti ovog premijernog izvođenja bile su i precizne melodijske alternacije, kao i ujednačnost boje orkestarskih grupa i soliste, dok još veći interpretativni progres crnogorskih simfoničara tek treba očekivati kroz obogaćivanje repertoara koji bi uključivao djela avangardnog pokreta. I pored toga što za širu publiku djelo možda nema dovoljnu „komunikativnost“ (prevashodno zbog atonalnog jezika), po završetku interpretacije, uslijedio je izuzetan momenat tišine u auditorijumu CNP-a, a potom velika podrška i odobravanje publike.
Zaokružen ton
U drugom dijelu koncerta, uslijedilo je reprizno izvođenje romantičarske „Simfonije br.1“ J. Bramsa. Pod vodstvom maestra Kraska, djelo je i na ovom nastupu imalo sve neophodne interpretativne kvalitete. Velikim, zaokruženim tonom orkestra, zvučnim jedinstvom i cjelovitošću korpusa, retoričkom širinom, efektnim kontrastima, ekspresivnim potencijalom, romatičarskim dramaturškim nabojem, moćnim kulminativnim trenucima i izrazitim angažmanom, veoma efektno i uvjerljivo je tumačeno zvučno prostranstvo ove simfonije monumentalnih dimenzija. Crnogorsku premijeru djela publika je slušala na otvaranju prethodne koncertne sezone (u oktobru 2015), a zbog još nezavršene infrastrukture (zgrade Muzičkog centra Crne Gore) i nemanja povoljnih uslova koji su neophodni za aktivnosti orkestra, mogućnost repriznih izvođenja kapitalnih djela (poput ovog) je znatno umanjena, budući da je jedan od ciljeva CSO-a osvajanje i obogaćivanje repertoara. Do sada je veliki broj puta bilo evidentno koliko romantičarska estetika odgovara senzibilitetu naših muzičara, kao i domaćoj publici, koja je neizmjerno zadovoljstvo i ovog puta iskazala dugotrajnim aplauzom na kraju koncerta.
