“Do skoro žene u patrijarhalnoj zajednici kao što je Crna Gora nijesu bile u fokusu stručnih i naučnih radnji, a knjiga profesora Božidara Šekularca „Crnogorske vladarke, plemkinje i princeze“ jasno pokazuje da su ženske ličnosti ugrađene u temelje crnogorske duhovne i državne tradicije”, rekao je predsjednik Matice crnogorske, u ime izdavača, na promociji knjige istaknutog crnogorskog istoričara koja je održana sinoć u Crnogorskom domu u Zagrebu.
Promociju su organizovali Društvo Crnogoraca i prijatelja Crne Gore „Montenegro“ iz Zagreba i Matica crnogorska, koje već decenijama uspješno povezuju dvije države i dva naroda na temelju zajedničkih kulturnih i kulturoloških imenilaca.
Jovović je podsjetio da su zbog patrijarhalnog karaktera crnogorskog društva, žene, pa čak i one koje su pripadale visokim staležima, gotovo do savremenog doba bile sporedan činilac u društvenim procesima.
“O nekima osim spomena u rodoslovima nema drugih podataka u pisanim izvorima, a za dio njih usljed deficita arhivske građe gotovo da je teško napisati i najmanju leksikonsku odrednicu, što je jasan pokazatelj koliko je teško bilo izraditi ovako koherentnu studiju, imajući u vidu činjenicu da se istoriografija ne samo kod nas, već uopšte, dominantno bavila muškim polom, gdje su i znamenite ženske ličnosti, nekom inercijom, interpretirane na način da su stavljane na periferiju istorijskog značenja”, pojasnio je Jovović.
Knjiga „Crnogorske vladarke, plemkinje i princeze“, prema njegovim riječima, daje neke nove naučne refleksije kada je u pitanju uloga žene na crnogorskom prostoru, počev od srednjeg pa do XX vijeka.
“Dolazimo do zaključka da su pojedine žene u određenim istorijskim trenucima, a nekad i intervalima, ostvarile značajnu ulogu u politici, odnosno obavljanju državnih poslova, te dale izuzetan doprinos na polju kulture i prosvjete, bilo kao ktitorke crkvenih zdanja bilo kao autorke radnji raznih književno – istorijskih žanrova. Upravo ova knjiga ima za cilj da u granicama mogućeg promijeni dosadašnju percpciju, pa su izborom autora u istoj obrađena 32 ženska lika, gdje su mnogi od njih, po prvi put, ilustrovani, pa su na osnovu umjetnične imaginacije studenata Likovne akademije sa Cetinja ušli u kolektivnu memoriju. Svojim naslovom, a naročito i sadržinom, ova knjiga zasigurno u crnogorskoj bibliografiji predstavlja osobeno izdanje”, rekao je Jovović.
“Do pojave ove knjige u crnogorskoj istoriografiji nemamo, objedinjenu priču o značajnim crnogorskim vladarkama, plemkinjama i princezama, čije djelovanje je u mnogo čemu sudbonosno i bitno u istorijskom postojanju i kontinuitetu državnosti od Duklje, preko Zete, do Crne Gore”, istakao je politikolog Danilo Ivezić.
“I na ovom primjeru se pokazuje crnogorski odnos spram svoje istorije. Oni spadaju u onu grupu naroda koji ne znaju što bi s njom. Dok drugi svoji istoriju izmišljaju ili kradu od drugih, Crnogorci se ne udostoje svoju naučiti. Stoga je ova knjiga prof. dr Božidara Šekularca dragocjeni dokument vraćanja u kolektivnu memoriju onih brojnih crnogorskih vladarki, plemkinja i princeza perioda četiri crnogorske dinastije: Vojislavljevića, Balšića, Crnojevića i Petrovića dokumentirano, na osnovu arhivske građe. U isto vrijeme, autor daje i historijski kontekst zbivanja toga vremena, kao i međusobnu povezanost i isprepletenost u tim odnosima tadašnjih država i dinastije, uokvirujući sliku istorijskih oblika državnosti Crne Gore kao značajnog faktora tadašnjih međudržavnih odnosa”, rekao je Ivezić.
O važnosti uloge žena u naznačenim periodima crnogorske istorije informaciju dobijamo i posredno.
“Ukoliko se uzme u obzir da su se crnogorski/dukljanski/zetski vladari ženili princezama iz vladarskih, odnosno carskih, kraljevskih, patricijskih, plemićkih porodica, onda postaje jasno da su i oni sami bili ugledni vladari, kneževi, kraljevi, duksevi, plemići koji su kao suvereni vladali organizovanom, nezavisnom državom Dukljiom/Zetom/Crnom Gorom. Na taj način postaje besmisleno pitanje jesu li ove države bile samostalne”, rekao je autor knjige, Božidar Šekularac.
“Tek zadnjih godina Crna Gora izražava dužno poštovanje prema vlastitim vladarkama i princezama podizanjem spomenika kraljici Jeleni Petrović Njegoš-Savoja i princezi Kseniji Petrović Njegoš, što je bitno ne samo za njegovanje kulture sjećanja, već i za promjenu percepcije o značaju socijalne istorije, takozvane ženske istorije u ukupnoj crnogorskoj istoriografiji”, istakao je Jovović.
“Treba napomenuti da o princezama, knjeginjama i kraljicana iz ove dinastije postoji recentna literatura, ali, uprkos svemu, ostale su u sjeni svojih očeva ili muževa. Posebno kolektivno poglavlje, ali i pažnju zahtijeva iščitanje biografija princeza vladarske kuće Crnojevića, u kojima je autor manirom iskusnog naučno-istraživačkog radnika prikazao svu kompleksnost društvenih struktura crnogorskog srednjeg vijeka”, istakao je Jovović.
