Rak grlića materice drugi je po učestalosti kod Crnogorki, odmah poslije karcinoma dojke. Prema posljednjim podacima u Crnoj Gori 100 žena godišnje oboli od te bolesti, od kojih od 30 do 40 umre, što je “veoma značajan broj”. Dr Ivan Đukić, specijalista ginkologije i akušerstva, subspecijalista ginekološke onkologije, za CdM ističe da je rak grlića materice oboljenje koje se može spriječiti samo ukoliko žene odluče da bar jedan dan u godini posvete svom reproduktivnom zdravlju i pođu kod ginekologa na pregled
“Karcinom grlića materice je na desetom mjestu smrtnosti od svih karcinoma u svijetu. Čak oko 80 odsto otkriva se u zemljama u razvoju, kojima i mi pripadamo. U većini razvijenih zemalja je u padu zbog dobro organizovanog screening ( skrininga), odnosno redovnih ginekoloških kontrola”, kazao nam je Đukić.
Stope obolijevanja i umiranja od ove bolesti u Crnoj Gori su nažalost visoke.
“Slično kao i u zemljama u okruženju. Karcinom grlića materice drugi je po učestalosti kod naših žena, odmah poslije karcinoma dojke”, naglasio je Đukić.
Većinu raka grlića materice uzrokuje humani papiloma virus (HPV).
“Obzirom da se HPV prenosi isključivo nezaštićenim polnim odnosom, rak grlića materice se može smatrati polno prenosivom bolešću. U najvećem broju slučajeva HPV infekcije dolazi do samoizlječenja u toku dvije godine. Kod žena ispod 30 godina života, stopa spontane eliminacije virusa je 80 odsto, a kod starijih od 30 godina svega 40 odsto, u roku od dvije godine. Kod manjeg broja virusa perzistira više godina u ćelijama sluzokože grlića, naročito visokorzični tipovi HPV 16 i 18. Dugogodišnja infekcija visokoonkogenim virusima uzrokuje promjene koje kroz dug preinvazivan period mogu preći u malignu bolest, sa elementima invazivnog rasta”, objasnio je Đukić.
Ukazujući na faktore rizika, Đukić je upozorio i na opasnost od obolijevanja koje donosi povećan broj partnera.
“Genetski i fаktori životnog stila mogu povećаti rizik kod ženа kada je u pitanju infekcija HPV-om, što može dovesti do rаkа grlićа mаterice. Oni uključuju rani prvi seksualni odnos, veliki broj seksualnih partnera, prisustvo drugih polno prenosivih bolesti (hlamidija i gonoreja), imunodeficijencija (oslabljen) imunitet značajno otežavaju eliminaciju HPV infekcije”, upozorava Đukić.
Karcinom grlića nastaje iz neliječenih premalignih promjena.
“Naime, bolest ima više faza, od ranih displasticnih promjena koje prelaze u promjene težeg stepena, do invazivnog rasta i karcinoma. Sve premaligne promjene se uspješno i potpuno mogu izliječiti. One se tretiraju isključivo hirurškim postupcima”, istakao je Đukić.
Obzirom da premaligne promjene najčešće ne daju simptome bolesti, one se otkrivaju redovnim pregledima.
“Dovoljno je jedan put godišnje posjetiti ginekologa, uraditi PAPA test i obavezno kolposkopski pregled (pregled grlića pod mikroskopom). U slučaju sumnjivih patoloških kolposkopskih slika ili neurednog PAPA testa potrebno je uradi uzorkovanje (biopsija ili LOOP EXCISIA) tkiva grlića radi daljih analiza”, kazao nam je Đukić.
Doktor naglašava metodu radiotalasne hirurgije (LOOP EXCISIA) kao veoma uspješnu u liječenju premalignih bolesti.
“Metoda se radi u ambulantnim uslovima specijalnim radiotalasnim omčicama. Minimalno je oštećenje grlića, ne remeti se njegova anatomija i fiziologija, oporavak je mnogo brži nego nakon klasične konizacije hladnim nožem. Pacijentkinja se nakon intervencije otpušta iz bolnice. Klasicna konizacija je napuštena tehnika zbog velikog broja nedostaka i komplikacija, hospitalizacije i dužeg oporavka”, objasnio je on.
Koji su simptomi?
“Na invazivnu fazu bolesti može ukazivati krvarenje između menstrualnih ciklusa, krvarenje u toku odnosa kao i vaginalni sekret neprijatnog mirisa. Ukoliko se bolest proširi (kasnija faza bolesti) na okolne strukture javljaju se ozbiljni simptomi kao što su bolovi u leđima, nogama, u dijelu male karlice, otoci nogu kao i simptomi svake uznapredovale maligne bolesti, umor, gubitak apetita i tjelesne težine”, otkrio je Đukić.
Rana faza invazivne bolesti (bolest ograničena na grlić materice stadijum I i IIa) liječe se hirurški-operativnim putem.
“Procjena stadijuma bolesti kod grlića materice je isključivo kliničkim pregledom (uz dopunske radiološke dijagnostičke procedure-magnetna rezonanca male karlice). U slučaju uznapredovale bolesti (širenja na okolne strukture, drugi IIb- IV stadijum bolesti) operativni tretman je apsolutno kontraindikovan zbog nemogućnosti optimalnog operativnog liječenja . U ovim stadijumima bolesti sprovodi se radikalna radioterapija. Sve hirurške tehnike, radiotalasna loop excisia premalignih promjena, radiklane operacije kod ranog invazinog stadijuma bolesti, kao i radioterapija u slucaju uznapredovalog stadijuma uspješno se sprovode u Kliničkom centru Crne Gore”, kazao je on.
Đukić naglašava da se redovnim ginekološkim pregledima (PAPA test i kolposkopija) karcinom grlića materice najuspješnije liječi preventivom.
“Pod ovim podrazumijevam otkrivanje bolesti u premalignoj fazi koja je pomenutim metodama apsolutno izlječiva”, zaključio je za naš portal Đukić.